Page 50 - 12
P. 50
CHƯƠNG I
tự do — Mahatma đã khai mạc phong trào bằng việc ấn
định ngày 6 tháng 4 năm 1919 là ngày cầu nguyện và tuyệt
thực, một Hartal (bãi thị, ngừng việc) trên toàn Ấn Độ để
phản đối Đạo luật Rowlatt. Đó là hành động công khai đầu
tiên của ông.
Và hành động ấy đã chạm tới tận cùng lương tri của
quần chúng. Hiệu ứng thật lạ thường: lần đầu tiên, tất cả các
tầng lớp xã hội cùng hợp nhất trong một cử chỉ duy nhất.
Ấn Độ đã tìm lại chính mình. Không khí yên bình bao trùm
khắp nơi, chỉ trừ vài vụ va chạm nhỏ ở Delhi.
Gandhi lập tức lên đường tới đó để soi sáng cho dân
chúng về bổn phận của họ. Nhưng chính phủ đã bắt giữ ông
trên đường đi và giải trở lại Bombay. Tin tức về vụ bắt giữ
đã châm ngòi bạo loạn ở Punjab. Đã xảy ra cướp bóc, giết
người tại Amritsar.
Ngày 11 tháng 4, tướng Reginald Dyer dẫn quân
chiếm đóng thành phố. Mọi sự tạm yên. Nhưng ngày 13
tháng 4 — dịp lễ lớn của Ấn Độ giáo — đám đông dân
chúng, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em, kéo đến
Jallianwalla Bagh dự một cuộc tụ họp công khai. Họ đến
48
