Page 54 - 12
P. 54
CHƯƠNG I
vương Ấn Độ đã đưa ra những cam kết chính thức. Nhưng
khi chiến tranh kết thúc, những cam kết ấy chẳng còn giá trị
gì.
Trong suốt mùa hè năm 1919, lo lắng trước một nền
hòa bình đầy áp bức đang được chuẩn bị, người Hồi giáo
Ấn Độ bắt đầu phản kháng; và đó chính là khởi đầu của
phong trào Khilafat.
Phong trào mở màn vào ngày 17 tháng 10 năm 1919
(Ngày Khilafat), bằng một cuộc biểu tình ôn hòa rầm rộ.
Một tháng sau, ngày 24 tháng 11, Hội nghị Khilafat toàn Ấn
Độ được tổ chức tại Delhi, do Gandhi chủ trì. Với con mắt
tinh tường, ông lập tức nhận ra rằng vấn đề Hồi giáo là công
cụ thích hợp nhất để thúc đẩy sự thống nhất của Ấn Độ.
Đó là một vấn đề hệ trọng. Người Anh luôn dựa vào sự
thù địch tự nhiên giữa Hindu và Hồi giáo; và Gandhi thậm
chí còn cáo buộc rằng phần lớn chính họ đã tạo ra sự thù
địch này. Dù thế nào đi nữa, họ cũng không hề tìm cách xoa
dịu. Hai tôn giáo thường khiêu khích nhau một cách trẻ con:
người Hindu không ngần ngại ca hát khi đi ngang qua thánh
đường Hồi giáo, nơi mà sự tĩnh lặng là quy tắc; còn người
Hồi giáo thì dễ dàng xúc phạm đến sự sùng kính con bò của
52
