Page 58 - 12
P. 58
CHƯƠNG I
Cũng trong những ngày ấy, bản báo cáo chính thức của
1
Ủy ban Điều tra về vụ thảm sát Amritsar , công bố muộn
màng, đã đánh thức lương tri của cả đất nước.
Thế là hết. Mọi ràng buộc đã bị cắt đứt.
Ủy ban Khilafat, họp tại Bombay ngày 28 tháng 5 năm
1920, đã thông qua chủ trương Bất hợp tác do Gandhi đề
xuất. Tiếp đó, Hội nghị Hindu–Hồi giáo tại Allahabad, ngày
30 tháng 6 năm 1920, đã biểu quyết nhất trí ủng hộ và gửi
tối hậu thư cho Phó vương, yêu cầu ông ta phải đáp ứng
trong vòng một tháng.
Chính Gandhi là người viết thư cho Phó vương. Ông
thông báo về sự khởi đầu của phong trào Bất hợp tác, giải
thích lý do tại sao phải sử dụng biện pháp này. Và những lý
do ông đưa ra thật đặc biệt: ngay cả trong giờ phút quyết
định ấy, ông vẫn khẳng định mong muốn không đoạn tuyệt
với nước Anh và hy vọng sẽ khiến Anh tỉnh ngộ bằng một
cuộc nổi dậy hợp pháp.
“Tôi chỉ còn lại hai con đường,” ông viết. “Hoặc là rời
bỏ nước Anh; hoặc, nếu tôi vẫn tin vào sự ưu việt của Hiến
pháp Anh so với các hiến pháp khác, thì phải buộc chính
phủ trả lại công lý cho chúng tôi. Vâng, tôi vẫn tin vào sự
56
