Page 26 - 14

CHƯƠNG I. KHI ĐỨC ĐANG THẮNG THẾ TRONG CHIẾN
TRANH
có thể sánh với điều này. Thái độ của Lloyd George
trong thời gian đó luôn khiến tôi liên tưởng đến
Lincoln trong những giờ phút đen tối nhất của cuộc
Nội chiến Hoa Kỳ—khi nhận tin về những thảm
họa như Fredericksburg hay Chancellorsville,
Lincoln vẫn có thể đọc các trích đoạn hài hước của
Artemus Ward cho nội các nghe, xen lẫn với những
câu chuyện tiếu lâm và giai thoại của chính mình.
Có lẽ sự lạc quan của Lloyd George có thể được
lý giải bởi một đặc điểm khác mà ông có chung với
Lincoln—tính cách huyền bí của người xứ Wales,
mà theo tôi được biết, đôi khi biểu hiện như một sự
thăng hoa về mặt tôn giáo. Đức tin của ông vào
Thượng đế và vào sự vận hành thiêng liêng của lịch
sử sâu sắc đến mức có lẽ ông chưa bao giờ thực sự
nghĩ đến khả năng Đức sẽ giành chiến thắng.
Chúng ta đều biết rằng niềm tin tuyệt đối của
Lincoln vào thắng lợi của miền Bắc cũng bắt nguồn
từ một nền tảng tương tự.
Chắc chắn chỉ có một niềm tin mãnh liệt như
vậy mới có thể lý giải được sự bình thản và tinh
thần lạc quan của Lloyd George khi đối mặt với
những thảm họa khủng khiếp nhất. Tôi từng tham
dự một bữa tiệc nhỏ có sự hiện diện của Thủ tướng,
chỉ bốn ngày sau khi quân Đức mở cuộc tấn công
kinh hoàng vào tháng 3 năm 1918. Ngay cả trong
dịp ấy, ông vẫn không biểu lộ chút căng thẳng nào.
Như thường lệ, sự sôi nổi của ông vẫn chiếm ưu

24