Page 17 - 12

CHƯƠNG I

thuộc mọi chủng tộc, đẳng cấp, tôn giáo, giàu sang hay

nghèo khó đều hy sinh quên mình; cả cộng đồng người Hoa
tại châu Phi cũng đoàn kết với người Ấn. Hàng ngàn người

bị bỏ tù; vì nhà giam không đủ, họ bị giam trong các hầm

mỏ. Nhưng dường như nhà tù lại có sức hút lạ kỳ đối với
họ.

Tướng Smuts — kẻ đàn áp — gọi họ là những người
phản đối vì lương tâm. Gandhi ba lần bị bỏ tù. Có người đã

chết, có người trở thành tử đạo. Phong trào ngày càng lớn

mạnh. Năm 1913, nó lan từ Transvaal sang Natal. Những
cuộc đình công dữ dội, những cuộc mít tinh sôi nổi, một

cuộc diễu hành rầm rộ của người Ấn xuyên qua Transvaal
đã làm rúng động dư luận châu Phi và châu Á. Sự phẫn nộ

dâng cao ở Ấn Độ và chính Phó vương Lord Hardinge đã
lên tiếng mạnh mẽ tại Madras.

Sức bền bỉ và sức hấp dẫn tinh thần của Gandhi đã
thắng thế: quyền lực phải khuất phục trước sự dịu dàng anh

hùng. Smuts — người từng kiên quyết nhất trong việc

chống lại quyền lợi của người Ấn, người mà năm 1909 còn
thề không bao giờ xóa bỏ một điều khoản bất lợi — năm

năm sau đã phải thú nhận, ông “vui mừng” khi xóa bỏ nó.

Một Ủy ban Hoàng gia đã đồng tình với Gandhi trên hầu

15